Ticari davalarda dava şartı olarak arabulucluk getirlmesinin yasal dayanağı nedir?
9.12.2018 tarih ve 30630 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 6.12.2018 tarih ve 7155 sayılı “Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun” m. 20 ile 6102 sayılı “Türk Ticaret Kanunu”na (TTK) eklenen m. 5/A uyarınca 01.01.2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, ticari uyuşmazlıklar için “dava şartı arabuluculuk” getirilmiştir. Maddenin gerekçesinde amacı ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Değişikliğe ilişkin kanun teklifinde ikinci fıkra yer almamaktayken TBMM Genel Kurulu’nda verilen önerge ile ikinci fıkra eklenmiştir. Ayrıca aynı önergeyle ilk fıkradaki “4 üncü maddesinde belirtilen davalardan” ibaresi “4’üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan” şeklinde değiştirilerek son hâlini almıştır.
Bankalara, Diğer Kredi Kuruluşlarına, Finansal Kurumlara ve Ödünç Para Verme İşlerine İlişkin Ticari Davalar
TTK m.4/1-f hükmünde yer alan “Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde, öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır”. Alacaklıların borçlulardan alcanaklarını tahsil etmek için başvurdukları tedbir kararları veya hak mahrumiyetleri borçluların olası nakit akışlarını ve ticari kayıplar meydana getirmekte. Bunun önüne geçilmesi iflas ertleme veya konkordato gibi yollara girmeden alacağın arabulucu yolu ile ortak noktada anlaşarak yeniden ödeme planları oluşturulması dostane ve akılcı çözüm yolu olacaktır.
Finansal Uyuşmazlıklarda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri
Finansal piyasalarda ortaya çıkan uyuşmazlıklar genel olarak karmaşık, çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektirir niteliktedir. Bunun altında yatan temel nedenlerden bazıları, finans kurumları tarafından yürütülen faaliyetlerin hukuki niteliğinden kaynaklanan özellikler, finans piyasalarının teknik boyutu ve karmaşıklığıdır. Dolayısıyla, uyuşmazlıkların piyasa etkinliğinin artırılması, tüketicinin korunması bağlamında alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden yararlanılması gündeme gelmiştir. Öncelikle uyuşmazlıklarda ilgili kuruluşa itiraz başvurusu ile başlayan bir süreç getirilerek çözümün kısa sürede sağlanması amaçlanmıştır. Daha sonra ise ihtiyari tahkim aşaması öngörülmüştür.