Çocuk Gelişimi Nedir?
Çocuk gelişimi bir çocuğun bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Çocukların gelişim süreçlerini takip eden bu alanda gereksinimlerin saptanması en temel görevdir. Bunlar genel veya özel gereksinimler (bedensel veya zihinsel engel) olabilir. Bunlara ek olarak üstün yetenekli çocuklarla da ilgilenir. Gelişim organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydetmesidir. Gelişimi etkileyen bazı kavramlar vardır. Bunları; Büyüme, olgunlaşma, öğrenme, kalıtım, çevre ve zaman olarak sıralayabiliriz. Bu kavramların birbirleriyle etkileşimi sonucu gelişim ortaya çıkar. Çocuk gelişimini daha iyi anlamamız için gelişim dönemlerinden söz edebiliriz. 3 gelişim dönemi vardır. Bunlar okul öncesi dönem, okul dönemi ve ergenlik dönemi olarak ayrılır. Okul öncesi dönem 2-6 yaş grubunu içerir ve bu döneme aynı zamanda ilk çocukluk dönemi de diyebiliriz. Okul dönemi 6-12 yaş arasını kapsayan dönemdir. Ergenlik dönemi ise 12-18 yaş arasını kapsamaktadır. Bu dönemlerin kendi içinde farklı özellikleri vardır. Çocuk her dönemde farklı gelişim özellikleri gösterir. Bu bağlamda her yaşın kendine özel gelişim özellikleri vardır diyebiliriz. Gelişimi etkileyen bir diğer faktörlerde kalıtım ve çevredir. Ailenin kalıtımsal özellikleri çocuğun gelişiminde etkilidir. Ailede olan herhangi bir özellik kalıtım yoluyla çocuğa aktarılabilir. Böylece çocuğun gelişimi etkilenir. Ailenin ve çocuğun yetiştiği, içinde bulunduğu çevre de gelişim de etkilidir. Çocuk çevresinden gördüklerini gelişimine yansıtabilir. Böylece çocuğun çevresi gelişimini etkilemiş olur.
Çocuk Gelişimi Kuramları
Çocuk gelişimini detaylı olarak incelemiş, araştırmış çeşitli kuram ve kuramcılar vardır. Dewey, Piaget, Kohlberg, Gilligan, Freud, Erik Erikson gibi kuramcılar gelişimi ahlaki, bilişsel ve duyusal olarak ele almışlardır. Bu anlamda çeşitli açıklamalar ve yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Bunların yanında çocuk gelişiminde dil gelişimi ve sosyal gelişim de söz konusudur. Dil, duygu, düşünce ve güdüleri doğrudan ya da dolaylı olarak bildirmeye yarayan anlatım amacıdır. Dil gelişimi ise seslerin, kelimelerin, sayıların, sembollerin, kazanılması, saklanması ve dilin kurallarına göre kullanılmasını içeren bir süreçtir. Dil gelişimini de konuşma öncesi dönem ve konuşma dönemi olarak ikiye ayırabiliriz. Konuşma öncesi dönem 0-11 ay dönemlerini, konuşma dönemi ise 11 ay – 6 yaş dönemlerini kapsamaktadır. İki dönemde kendi içinde belli dönemlere ayrılır ve bu dönemlerinde belirli özellikleri vardır. Dil gelişimi de diğer gelişimler kadar önemlidir. Çocukta dil gelişimi doğru ve düzgün bir şekilde yapılmazsa çeşitli konuşma bozuklukları ortaya çıkabilir. Sosyal gelişim ise bebeğin doğumundan ölümüne kadar geçirdiği gelişimi kapsar. Çocuk her yaşında farklı sosyal gelişim özellikleri gösterir.
Çocuk Gelişimi Uygulamaları ve Etkinlikleri
Çocuk gelişiminde etkili birtakım etkinlikler, uygulamalar vardır. Bunlar beslenme, drama çalışmaları, drama uygulamaları, oyun etkinlikleri, eğitici oyuncaklar, Türkçe dil etkinlikleri, çocukla iletişim gibi uygulamalardır. Tüm bunlar çocuk gelişimi için önemli araçlardır ve eğer gelişim sürecinde doğru bir şekilde uygulanırlarsa çocuğun sorunsuz bir gelişim göstermesini sağlayacaklardır. Etkinlik ve uygulamaların en doğru bir şekilde uygulanmasında ebeveynlere ve öğretmenlere büyük sorumluluk düşmektedir. Ebeveynler ve öğretmenler çocuk gelişimi hakkında ve çocuk gelişimini etkileyecek uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Bu açıdan çocuk gelişim eğitimleri önem kazanmaktadır.